vaakumpump

Een vacuumpomp is een apparaat dat gasmoleculen uit een afgesloten ruimte verwijdert om een vacuüm te creëren. Door arbeid te leveren op de gasmoleculen wordt de druk in de kamer verlaagd en ontstaat een deelvacuum. Vacuumpompen worden toegepast in laboratoria, industriële processen en wetenschappelijke instrumenten zoals massaspectrometers en coatingapparatuur.

Er bestaan twee hoofdtypen: positieve verplaatsingpompen en kinetische pompen. Positieve verplaatsingpompen verwijderen per cyclus een vast volume gas en leveren daarmee een effectieve werking bij lage tot middelhoge vacuumniveaus; voorbeelden zijn roterende klepp-/velpompen, diaphragma- en zuigerpompen en scrollpompen. Kinetische pompen versnellen en verwijderen gasmoleculen door impulsen of stroming en bereiken hoge en ultrasnelle vacuümregimes; voorbeelden zijn turbomoleculaire pompen en diffusiepompen. Daarnaast zijn jet-ejectorpompen en cryopompen gangbaar. Veel systemen combineren een hoofdunit met een backingpomp om verschillende vacuumniveaus te bereiken.

Belangrijke prestatiekenmerken zijn het ultieme vacuüm (de laagst haalbare druk), de pompdebiet of pumping speed (volume per tijd bij een gegeven druk) en de geschiktheid voor verschillende gassoorten. Eenheden zoals pascal, bar, millibar of Torr worden gebruikt, en de pumping speed wordt uitgedrukt in liter per seconde.

Toepassingen omvatten vacuümdepositie en coating, droging en degassing van vloeistoffen, vacuümdistillatie, halfgeleiderproductie, massaspectrometrie en vacuümverpakking. In laboratoriumen wordt vacuüm ook gebruikt voor filtratie, lekdetectie en ontgassing van monsters.

Onderhoud en veiligheid: oliegesmeerde pompen vereisen periodieke olie- en filtervervanging en zorgvuldige afvoer van vervuilde olie. Droge pompen vermijden oliecontaminatie maar vereisen vaak een backingpomp. Het is belangrijk om lekken te voorkomen, de inlaat schoon te houden en passende ventielen te gebruiken om ongewenste gassen te beheersen.