stilstandtijd

Stilstandtijd is de tijd waarin een systeem, machine of vervoermiddel niet functioneert of geen productie-output levert. Het begrip wordt gebruikt bij productie, logistiek en ICT om de operationele efficiëntie te beoordelen. Stilstandtijd kan gepland zijn, zoals onderhoud, inspecties, instellen van apparatuur of bevoorrading, maar ook ongepland, bijvoorbeeld door storingen, materiaaltekorten, wachttijden of stroomuitval.

In productieomgevingen wordt stilstandtijd vaak gemeten in minuten of uren per shift, per dag of per maand. De som van stilstandtijden wordt afgezet tegen de totale geplande of beschikbare tijd. Beschikbaarheid kan worden berekend als (totale geplande tijd minus stilstandtijd) gedeeld door de totale geplande tijd. Daarnaast is stilstandtijd een belangrijke component van Overall Equipment Effectiveness (OEE), waar beschikbaarheid een van de drie factoren is.

Oorzaken van stilstandtijd zijn divers: onderhoud en omsteltijden, storingen, materiaal- of voorraadtekorten, menselijke factoren, late leveringen en afhankelijkheden tussen processen. De gevolgen zijn onder meer hogere kosten, vertragingen, verlaagde leveringsbetrouwbaarheid en verminderde klanttevredenheid.

Reduceren van stilstandtijd vereist inzicht in oorzaken en proactieve maatregelen. Voorbeelden zijn preventief en predictief onderhoud, SMED-methodiek (snelle omstelling van gereedschappen en processen), betere plannings- en voorraadsystemen, automatisering en verbeterde procescontrole. Door stilstandtijd inzichtelijk te maken en doelgerichte acties te ondernemen, kan de totale effectiviteit en continuïteit van systemen aanzienlijk verbeteren. Stilstandtijd blijft een sleutelindicator voor productiviteit en servicelevels in diverse sectoren.