serotypeerbaar

Serotypeerbaar is een term uit de microbiologie die aangeeft of een micro-organisme door serologisch testen kan worden onderverdeeld in een bepaald serotype of serogroep. Een serotype verwijst naar een specifieke combinatie van oppervlakteantigenen waarop antiserum reageert. Een isolate is serotypeerbaar wanneer het expressie vertoont van relevante antigenen (bijvoorbeeld O- en H-antigenen bij veel Enterobacteriaceae, of kapselantigenen), waardoor het antigenprofiel kan worden vastgesteld met gerichte antisera.

Serotypebepaling gebeurt doorgaans met serologie, bijvoorbeeld via agglutinatietesten of andere immunologische assays. De mogelijkheid om te serotypeeren hangt af van de uiting en stabiliteit van de antigenen. Sommige stammen zijn onder bepaalde omstandigheden niet serotypeerbaar: antigenen kunnen in geringe mate worden uitgedrukt, verloren gaan door verlies van het kapsel of door fasevariatie. Andere stammen kunnen door masking of kruisreacties moeilijk te typen blijven en worden dan aangeduid als niet-serotypeerbaar (NST).

Het begrip is belangrijk in epidemiologie en klinische diagnostiek, omdat serotype-informatie helpt bij het volgen van uitbraken, vaccinatieplanning en vergelijkende studies. Nadelen zijn onder meer variatie in antigenexpressie, kruisreactiviteit en beperkte stabiliteit. Tegenwoordig worden aanvullende moleculaire methoden (bijv. PCR-typisering of genomische sequencing) gebruikt wanneer serologie geen duidelijke uitslag geeft of wanneer snelle identificatie vereist is.