risicogebaseerd

Risicogebaseerd is een benadering waarbij acties en prioriteiten worden bepaald op basis van een systematische beoordeling van risico's. Het doel is om middelen en inspanningen te richten op de grootste onzekerheden en zo de effectiviteit en efficiëntie te vergroten.

Kernprincipes zijn onder meer het identificeren van risico's, het inschatten van kans en impact, en het maken van keuzes op basis van een risicobeoordeling. Vaak worden risico's geplaatst in een risicomatrix om prioriteiten te bepalen; maatregelen worden geformuleerd om kans te verkleinen of impact te beperken; residueel risico wordt beoordeeld en er wordt rekening gehouden met de gewenste risicotolerantie; ten slotte geldt een principe van continue monitoring en herziening.

Toepassingsgebieden zijn onder meer risicogebaseerd toezicht en regelgeving (bijv. bank- en verzekeringssector), kwaliteitsmanagement (ISO 9001:2015 herkent risicobewust denken), gezondheidszorg (risicogebaseerde patiëntveiligheid), informatiebeveiliging en cyberbeveiliging, en audit-, project- en portfoliomanagement.

Voordelen zijn een betere prioriteitstelling, efficiënter middelengebruik, en betere afstemming op onzekerheden. Aandachtspunten omvatten subjectiviteit bij risicobeoordelingen, afhankelijkheid van datakwaliteit, en de noodzaak voor transparante criteria, governance en regelmatige herziening. Bij onvoldoende data kan de aanpak misleidend zijn; daarom is contextueel begrip cruciaal.

In normen en ontwikkelingen verwijst risk-based thinking naar ISO 31000 en verwante guidelines; in veel sectoren wordt een risicogebaseerde aanpak wettelijk of normatief vereist, met voortdurende verduidelijking van risicoprioriteiten en controls.