rechtuit

Rechtuit is een Nederlands woord dat vooral als bijwoord wordt gebruikt. Het betekent direct, zonder omhaal of omwegen, en kan slaan op iemands communicatie of gedrag. Iemand die rechtuit spreekt, uit zijn of haar mening duidelijk en zonder te verzachten. De connotatie kan positief zijn (helderheid, eerlijkheid) of negatief (bruut of ongevoelig), afhankelijk van de context. In bredere zin kan rechtuit handelen ook duiden op een beslissingsdrang die objectief en doelgericht is.

Etymologie: Het woord is samengesteld uit recht ('recht, rechtlijnig') en uit ('uit', naar buiten), waardoor het letterlijk 'rechtstreeks' betekent. Deze samenstelling is oud in het Nederlandse taalgebied en wordt nog veel gebruikt in spraak en media.

Gebruik: Rechtuit is vooral gebruikelijk bij omschrijvingen van communicatie. Veelvoorkomende uitdrukkingen zijn 'rechtuit zeggen' of 'rechtuit antwoorden'. Voorbeelden: 'Hij sprak rechtuit tegen de directie: dit voorstel klopt niet.' of 'Zij zei het rechtuit: ik ben het daar niet mee eens.' Synoniemen zijn onder meer openhartig, direct en frank, waarbij de nuance afhangt van de context en toon.