przeinaczenie

Przeinaczenie to zniekształcenie znaczenia, treści lub przekazu, które różni je od oryginału. Pojęcie wywodzi się z czasownika przeinaczać i odnosi się do błędów, w których informacja nie odpowiada w pełni intencji nadawcy lub rzeczywistości. Przeinaczenie może być zarówno niezamierzone, wynikające z błędów interpretacyjnych czy tłumaczeniowych, jak i celowe, mające na celu wprowadzenie odbiorcy w błąd.

W kontekście językowym i semiotycznym przeinaczenie obejmuje zmiany znaczeniowe, parafrazowanie z utratą oryginalnego kontekstu, a także błędne tłumaczenia. W praktyce codziennej najczęściej chodzi o nieprecyzyjne lub niepełne oddanie myśli, co może prowadzić do mylnego wniosku u odbiorcy.

W mediach i komunikacji przeinaczenie cytatu, kontekstu lub danych źródłowych jest jednym z najczęściej wymienianych problemów. Mogą to być błędnie zacytowane fragmenty, wyjęcie danych z kontekstu, selektywne prezentowanie wyników lub przekształcenie danych w sposób zniekształcający ich sens. Przyczyny obejmują ograniczenia czasowe, presję redakcyjną, a także intencję manipulacyjną.

W nauce i technice przeinaczenia mogą dotyczyć interpretacji wyników, tłumaczeń technicznych lub zniekształceń sygnału i danych pomiarowych. W etyce i prawie przeinacenia bywają przedmiotem odpowiedzialności, zwłaszcza jeśli prowadzą do szkód lub naruszeń prawa autorskiego.

Różnica między przeinaczeniem a celową dezinformacją polega na intencji: pierwsze może wynikać z błędów lub niekompetencji, drugie z zamierzonego wprowadzania w błąd.