processtromen

Een processtroom is een hoeveelheid materie die door een chemisch of industrieel proces stroomt en wordt gevolgd in een processtroomschema. Een stroom kan bestaan uit vloeistof, gas of vaste stof, of een mengsel daarvan, en kan meerdere fasen bevatten. In ontwerp en bewaking worden stromen gebruikt bij massa- en energiebalansen, en bij de controle van materiaalstromen door een installatie.

Belangrijke eigenschappen zijn onder meer het debiet (massa- of molaire debiet, bijvoorbeeld kg/s of mol/s), temperatuur, druk, en samenstelling (componenten en hun fracties). Ook toestand en enthalpie zijn relevant, omdat die bepalen hoe de stroom zich gedraagt bij warmte-uitwisseling of chemische reacties. Stromen krijgen vaak een unieke naam of code (bijv. S1, F1) die op flowsheets zichtbaar is.

Classificatie: processtromen worden vaak onderverdeeld in feed-stromen (ingang van een proces), productstromen (uitgangen), recycle-stromen (teruggevoerd materiaal), purge- of afvalstromen en energiestromen (warmte- of koelmiddelen). In een flowsheet worden stromen gekoppeld aan apparatuur zoals reactoren, warmtewisselaars en kolommen, wat de massabalanse en energibalans mogelijk maakt.

Toepassing en beheer: processtromen vormen de basis voor massa- en energiebalansen, procesmodellering en simulatie. Nauwkeurige stroomgegevens zijn essentieel voor materiaalkeuzes, procesoptimalisatie en controle. Een goede registratie en correcte labeling van stromen voorkomt fouten in ontwerp en exploitatie.

Voorbeeld: in een distillatiekolom kan een feed-stroom ruwe olie zijn, de overheadstroom damp uit de top en de onderstroom vloeistof die naar beneden stroomt of wordt afgevoerd. Daarnaast kunnen koelwater- en stoomstromen warmteoverdracht leveren en onttrekken.