prijsreeksen

Een prijsreeks is een tijdreeks die de prijzen van goederen en/of diensten over een bepaalde periode volgt. Hiermee kunnen prijsontwikkelingen, inflatie en kostenveranderingen worden gevolgd en geanalyseerd. Prijsreeksen kunnen enkelvoudig zijn (prijzen van één goed) of meervoudig (een mandje goederen en diensten).

Veelvoorkomende prijsreeksen zijn consumentenprijsreeksen (CPI), producentenprijsreeksen (PPI) en prijsreeksen van energie, voedsel of bouwmaterialen. Ook regionale, sectorale of internationale reeksen komen voor. Data komen uit officiële statistieken (bijvoorbeeld CBS in Nederland, Eurostat, OECD) en uit markt- of winkelobservaties, handels- en beursprijzen. De frequentie varieert van dagelijks tot maandelijks of jaarlijks.

Prijsreeksen worden vaak omgezet in prijsindices die veranderingen over tijd weergeven. Voorbeelden zijn de consumentenprijsindex (CPI), de producentenprijsindex (PPI) en de harmonized index of consumer prices (HICP). Bij indexcijfers worden verschillende methoden gebruikt, zoals Laspeyres- of Paasche-index, en vaak met kettingindexering voor langere series. Veel reeksen ondergaan seizoenscorrectie en kwaliteitsaanpassingen om veranderingen door verpakking, substitutie en productverbeteringen te corrigeren.

Toepassingen omvatten inflatiemeting, contractering en indexering van lonen en huren, macro-economische analyse en beleidsbeoordeling. Belangrijke aandachtspunten zijn vertegenwoordiging van het mandje, kwaliteitswijzigingen, substitutie-effecten en dataverzameling-gebonden biases. Voorbeelden van publieke prijsreeksen zijn in Nederland de maandelijkse CPI en PPI publicaties van het CBS; op EU-niveau treft men de HICP aan.

---