positieveverplaatsing

Positieveverplaatsing is een verzamelterm voor pompen en compressoren die per cyclus een vaste hoeveelheid vloeistof verplaatsen. In tegenstelling tot dynamische pompen, die vloeistof voornamelijk door snelheid en turbulentie voortstuwen, werkt een positieveverplaatsingspomp door een mechanisch afgesloten ruimte of kamer af te sluiten en vervolgens de inhoud door de uitgang te verplaatsen. Het gevolg is een ruimtelijk gebonden debiet dat grotendeels onafhankelijk is van vloeistofdruk, mits de drukgrens niet wordt overschreden.

Er zijn twee hoofdtypen: reciproke (lineaire) en roterende positieveverplaatsing. Reciproke pompen gebruiken bewegingen van zuigers, membranen of diafragma’s om een afgesloten kamer te vormen en te legen. Roterende pompen werken met draaiende interne onderdelen zoals tandwielen, paletten of schroeven die een vaste hoeveelheid per omwenteling verplaatsen. Beide typen kunnen vloeistoffen met uiteenlopende viscositeiten aan, en leveren vaak een relatief constant debiet bij stijgende druk.

Belangrijke kenmerken zijn onder meer hoge drukopbouw bij lage tot middellange debieten, het vermogen om smeermiddelen of agressieve chemicaliën te hanteren, en goede nauwkeurigheidsdosering bij kleine volumina. Nadelen kunnen pulsatie in sommige reciproke systemen zijn, slijtage van afdichtingen en kleppen, en gevoeligheid voor lekken bij hoge druk. Onderhoud richt zich doorgaans op afdichtingen, kleppen en bewegende delen.

Veelvoorkomende toepassingen zijn doseerpompen in chemische processen, hydraulische systemen, olie- en gas, waterbehandeling en voedsel- en drankenindustrie. Positieveverplaatsing biedt betrouwbaarheid bij variabele vloeistofkenmerken en hoge drukvereisten, mits onderhoud en juiste selectie in acht worden genomen.