positieinstrumenten

Positieinstrumenten is een verzamelnaam voor financiële instrumenten waarmee een belegger of instelling een positie in een onderliggende waarde kan innemen, wijzigen of afdekken. Het begrip wordt vooral gebruikt in de context van beleggingen, risicobeheer en handel op financiële markten. Doel is het verkrijgen van prijs- of rendementsexposure, het implementeren van een hedge tegen risico’s, of het profiteren van verwachte marktbewegingen.

Voorbeelden van positieinstrumenten zijn derivaten zoals futures, opties en swaps; forwards en contract-for-difference (CFD's). Deze instrumenten halen waarde uit een onderliggende asset (zoals een aandeel, grondstof of rente) zonder dat de asset zelf noodzakelijkerwijs wordt gekocht of verkocht. Daarnaast kunnen op markten met onderliggende instrumenten directe posities worden ingenomen door aandelen of obligaties.

Kenmerken: hefboomwerking mogelijk bij veel positieinstrumenten; inzet van margin; complexiteit; afhankelijkheid van de prijs van de onderliggende asset; mogelijk counterparty risk bij OTC-handel; liquiditeitsrisico; mogelijke verhandelbaarheids- en renteswap.

Gebruik: speculatie op prijsbewegingen, hedging van portefeuillerisico's (bijv. een long olie futures voor hedging tegen stijgende olieprijs), arbitrage tussen markten.

Regulering: positieinstrumenten vallen onder uiteenlopende regelgeving afhankelijk van de jurisdictie; in de Europese Unie vallen OTC-derivaten onder EMIR (verplicht clearing en rapportage) en spelers onder MiFID II en rapportageverplichtingen; toezichthouders zoals de AFM in Nederland en ESMA houden toezicht op marktpraktijken en marktintegriteit.