overgangstemperaturen

Overgangstemperaturen is een verzamelterm voor temperaturen waarbij een systeem van de ene toestand naar de andere overgaat. De term wordt in verschillende vakgebieden gebruikt en verwijst zowel naar fysische fasetransities als naar klimatologische of biologische drempels die het gedrag van systemen beïnvloeden.

In de materiaalkunde en natuurkunde verwijst een overgangstemperatuur naar de temperatuur waarbij een faseverandering optreedt. Voorbeelden zijn het smeltpunt en het kookpunt van stoffen, de glasovergangstemperatuur Tg bij amorfe materialen, en temperatuurpunten zoals de Curie- of een eventuele supergeleidingsovergang. De exacte overgangstemperatuur hangt af van druk en samenstelling en kan worden bepaald met calorimetrische technieken zoals differentiële scanning-calorimetrie (DSC) of differentialthermische analyse (DTA).

In weer- en klimaatkunde worden overgangstemperaturen gebruikt om seizoenen of klimaatregimes te definiëren en om beslissingen in landbouw, waterbeheer en infrastructuur te ondersteunen. Voorbeelden zijn vorstgrenzen rondom 0°C en andere drempels die aangeven wanneer plantenactiviteit toeneemt of afneemt, wanneer winterhouding beëindigt of wanneer er een seizoen met verwarmings- of koelbehoefte ontstaat. Deze drempels zijn vaak afhankelijk van lokale omstandigheden en kunnen door landbouwpraktijk of ecologische factoren worden aangepast.

De term heeft dus een brede toepassing: het verwijst naar elke temperatuur waarbij de fysische toestand, het gedrag van materialen, of het biologische of klimatologische regime verandert. Het begrip is daarom contextgebonden en vereist vaak specifieke definities per vakgebied.