niedokrwienia

Niedokrwienie to stan, w którym dochodzi do niedostatecznego przepływu krwi do określonego narządu lub tkanki, co ogranicza podaż tlenu i składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania komórek. W odróżnieniu od ogólnego niedotlenienia, niedokrwienie wynika z ograniczenia dopływu krwi, najczęściej na skutek zwężenia lub zablokowania naczynia.

Mechanizm obejmuje zaburzenia energetyczne komórek, prowadzące do metabolizmu beztlenowego i gromadzenia produktów ubocznych, co może powodować uszkodzenia błon komórkowych. Jeśli przepływ nie zostanie przywrócony w odpowiednim czasie, dochodzi do nieodwracalnych zmian i martwicy. Czas trwania epizodu i lokalizacja narządu decydują o ryzyku powikłań oraz możliwości odwracalności zmian.

Najczęściej rozpoznawane postaci dotyczą niedokrwienia serca (dławica piersiowa, zawał serca), mózgu (niedokrwienie mózgowe, udar), kończyn (niedokrwienie obwodowe) oraz przewodu pokarmowego, nerek i innych narządów. W zależności od narządu objawy mogą obejmować ból, zaburzenia funkcji narządowej, osłabienie lub parestezje.

Diagnostyka opiera się na objawach klinicznych i badaniach obrazowych (doppler naczyń, angiografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) oraz na badaniach laboratoryjnych, w tym markerach uszkodzenia narządów (np. troponiny w podejrzeniu zawału serca). Ocena ryzyka uwzględnia choroby współistniejące i stan układu krążenia.

Leczenie ma na celu szybkie przywrócenie przepływu krwi i ograniczenie zakresu uszkodzeń. Stosuje się leki przeciwpłytkowe i przeciwzakrzepowe, terapie poprawiające przepływ i redukujące zapotrzebowanie na tlen, a w wielu przypadkach zabiegi reperfuzji (angioplastyka, tromboliza, bypass). Profilaktyka obejmuje kontrolę czynników ryzyka miażdżycy, utrzymanie prawidłowego ciśnienia, poziomu cukru i lipidów, zdrową dietę, aktywność fizyczną oraz rezygnację z palenia. Rokowanie zależy od lokalizacji, przyczyny i szybkości podjęcia leczenia.