netwerkmodel

Het netwerkmodel, of netwerk-databasemodel, is een database-model uit de vroege computerwetenschap waarin gegevens worden opgeslagen als records die via relaties aan elkaar zijn gekoppeld. In tegenstelling tot het hiërarchische model maakt het netwerkmodel het mogelijk om complexe, veel-op-veel relaties efficiënt te modelleren door gebruik te maken van sets die records verbinden.

Historisch ontstond het netwerkmodel in de jaren zestig en werd het gestandaardiseerd door CODASYL (Data Base Task Group) met de DBTG-standaard. De belangrijkste bouwstenen zijn: recordtypes (de definities van de recordstructuur), sets (relaties tussen een owner-record en één of meer member-records) en het netwerkschema, waarin alle mogelijke relaties worden vastgelegd. Gegevens worden vooral navigerend benaderd: men volgt pointers van record naar set en vervolgens naar de gerelateerde records.

Voordelen: het model kan complexe relaties en meerdere relaties per record vangen, en navigatie langs relaties kan zeer efficiënt zijn voor bepaalde workloads. Nadelen: ontwerp- en onderhoudscomplexiteit is hoog, er is minder data-independence en minder ondersteuning voor ad hoc query’s; wijzigingen aan het schema kunnen ingrijpende aanpassingen vereisen. De taalondersteuning (DDL/DML) van CODASYL maakte query’s en structuurwijzigingen vaak arbeidsintensief.

Met de opkomst van het relationele model in de jaren zeventig en tachtig nam de populariteit af. Netwerkdatabases werden vooral gebruikt in legacy-systemen en specifieke toepassingen (zoals IDMS en andere CODASYL-implementaties), maar moderne databaseontwerpen geven doorgaans de voorkeur aan relationele of andere modelleringsbenaderingen.