mediatheorie

Mediatheorie beschrijft de studie van media en communicatieprocessen in de samenleving, inclusief hoe content wordt geproduceerd, verspreid en geconsumeerd en hoe technologieën kennis, cultuur en machtsverhoudingen beïnvloeden.

De discipline put uit diverse tradities. De Frankfurter Schule analyseerde de cultuurindustrie en de macht van media; Marshall McLuhan stelde dat het medium zelf de perceptie bepaalt; encoding/decoding-theorie van Stuart Hall onderzocht hoe ontvangers berichten interpreteren; uses-and-gratifications en agenda-setting-studies onderzochten respectievelijk publieksagentuur en mediamacht.

Kernconcepten omvatten media-effecten, framing, cultivation en mediale ecologie. De agenda-setting-theorie legt uit hoe media bepalen welke onderwerpen mensen belangrijk vinden; framing beschrijft hoe presentatie interpretatie stuurt; cultivation-theorie koppelt langdurige blootstelling aan media aan de perceptie van de werkelijkheid.

Methodologisch gebruikt mediatheorie kwantitatieve analyses, inhoudsanalyse, publieksonderzoek, etnografie en kritische discoursanalyse, vaak in vergelijkende of crossmediale studies. In het digitale tijdperk verschuift de aandacht naar platforms, algoritmische curatie, dataficatie en de politieke en economische macht van techbedrijven.

Vandaag is mediatheorie interdisciplinair, met stromingen uit communicatiewetenschap, sociologie, culturele studies, politieke wetenschappen en informatica, en levert zij input voor mediawijsheid, beleidsdebatten en onderzoek naar online publieke sferen en desinformatie.