luisterafstand

Luisterafstand is de afstand tussen een geluidsbron en de luisteraar waarbij de waargenomen geluidskwaliteit of verstaanbaarheid nog voldoet aan bepaalde eisen. De term wordt gebruikt in acoustiek, geluidsdesign en communicatieplanning en is afhankelijk van de context: spreken, muziek of alarmsignalen vereisen verschillende afstanden. In ontwerpprojecten helpt de luisterafstand bij het bepalen van plaatsing van luidsprekers, akoestische behandeling en de reikwijdte van een geluidsinstallatie.

Verschillende factoren bepalen de luisterafstand. De luidsterkte en de spectrale samenstelling van het brongeluid geven direct invloed: bij een hoger geluidsniveau kan de luisterafstand groter zijn. Directe geluidsenergie neemt af met afstand volgens de afstandswet, terwijl reflecties en reverberatie in een ruimte de verstaanbaarheid kunnen verminderen of juist verbeteren, afhankelijk van de akoestiek. Omgevingsgeluid en ruis verlagen de bruikbare luisterafstand. Ook de hoortoestand van de luisteraar, de richting van de bron en meetcriteria zoals geluidsdrukniveau, signaal-ruisverhouding of intelligibiliteit (bijv. STI) spelen een rol. In de praktijk worden luisterafstanden vaak bepaald met metingen of simulaties onder gewenste criteria voor duidelijke verstaanbaarheid of luistercomfort.

Toepassingen van het concept komen voor in klaslokalen, theaters, conferentieruimtes, openbare ruimten met PA-systemen en voertuigen. Het helpt bij het plannen van luidsprekers, het vaststellen van referentiepunten voor evaluaties, en bij het ontwerpen van communicatie waarbij auditive beloning en begrip centraal staan. In de Nederlandse vakpraxis is luisterafstand een praktische, niet-strikte maat die varieert per situatie en doel.