leesapparaten

Leesapparaten zijn hulpmiddelen die het lezen mogelijk maken voor mensen met een visuele beperking, dyslexie of andere leesproblemen. Ze omvatten een breed scala aan apparaten die tekst groter, duidelijker of hoorbaar maken, zowel op papier als digitaal. De term wordt vaak gebruikt voor hulpmiddelen die printertekst toegankelijker maken, maar kan ook verwijzen naar elektronische en auditive leeshulpmiddelen.

Tot de oudste categorieën behoren optische vergroters, zoals handbediende leesloepen en staande vergroters. Deze apparaten vergrotingen en vaak ook contrastrijke verlichting bieden, zodat letters en regels beter herkenbaar zijn. Moderne varianten omvatten spraakloze of verlichte magnetische vergroters en, bij de brilvariant, contactlensachtige hulpstukken.

Elektronische leesapparaten, oftewel video- of CCTV-vergroters, gebruiken een camera en een beeldscherm om tekst sterk te vergroten. Gebruikers kunnen contrast en kleuromkeringen aanpassen en soms werken deze apparaten samen met spraakuitvoer of braille-uitvoer.

Ook computer- en smartphone-gerelateerde oplossingen zijn veelgebruikt. Screen readers lezen tekst op het scherm voor, vaak in combinatie met een spraak- of braille-uitvoer. Refreshable braille-displays geven gespiki messtechnische tekst weer in braille. Tekst-naar-spraak (TTS) systemen, apps en e-readers met toegankelijkheidsfuncties maken digitale teksten hoorbaar of visueel aanpasbaar.

Voordelen van leesapparaten zijn onder meer onafhankelijkheid bij studie, werk en dagelijkse activiteiten. Bij de keuze spelen visuele mate, taaktype, draagbaarheid, prijs en trainingseisen een rol. In Nederland en internationaal bestaan richtlijnen en voorzieningen om toegang tot onderwijs en informatiestromen te bevorderen.