kolekystokinin

Kolekystokinin (CCK) to hormon peptydowy jelitowy i neuropeptyd, który odgrywa kluczową rolę w trawieniu i regulacji apetytu. Wydzielany jest głównie przez komórki I dwunastnicy i jelita czczego w odpowiedzi na obecność tłuszczów i aminokwasów w diecie. Wiele aktywnych form peptydu występuje naturalnie, w tym CCK-58, CCK-33, CCK-39 oraz CCK-8; aktywność biologiczna silnie zależy od obecności reszty siarczanowej na tyrozynie. Desulfatowane formy mają znacznie mniejszą aktywność receptorową.

Receptory i mechanizm działania: CCK działa głównie poprzez dwa receptory, CCK1 (CCK-A) i CCK2 (CCK-B). CCK1 występuje przeważnie w układzie pokarmowym, natomiast CCK2 występuje w mózgu i innych tkankach. Uwalniany CCK pobudza skurcz pęcherzyka żółciowego, rozszerza zwieracz Oddiego i stymuluje wydzielanie enzymów trzustkowych, jednocześnie hamując opróżnianie żołądka. Działanie peryferyczne i neurorozszerzone przy użyciu nerwu błędnego prowadzą do integracji trawienia i sytości. W mózgu CCK działa jako neuropeptyd wpływający na apetyt, lęk, procesy pamięciowe i nagradzanie.

Znaczenie kliniczne i zastosowania: CCK odgrywa istotną rolę w diagnostyce funkcji trzustkowej i ewakuacji pęcherzyka żółciowego, m.in. w testach stymulowanych secretin i CCK. W badaniach naukowych i potencjalnych terapiach CCK jest rozważany jako cel terapeutyczny w zaburzeniach apetytu i masy ciała, a także w niektórych zaburzeniach neurologicznych. W leczeniu klinicznym istotne pozostaje zrozumienie różnic między receptorami CCK1 i CCK2 oraz wpływu różnych form CCK.