kasteidentiteit

Kasteidentiteit is de collectieve identiteit die ontstaat uit het behoren tot een kaste, een sociale groep waarin lidmaatschap vaak erfelijk is en wordt ondersteund door tradities, rituelen en sociale normen. In Zuid-Azië, met name India, vormt de kaste historisch gezien een centrum van sociale orde, arbeidsdeling en netwerkvorming, maar het begrip is ook in diaspora-gemeenschappen relevant.

Traditioneel bestaan kaste-structuren uit endogamie, specifieke beroepen en regels voor omgang en reinheid. In een hiërarchische ordening dragen sommige kasten privileges toe en ervaren andere kasten marginalisatie. De mate van strengheid, regionaliteit en modernisering varieert aanzienlijk.

In moderne staten zijn er wettelijke en beleidsmatige pogingen om kastediscriminatie tegen te gaan en gelijke toegang tot onderwijs en arbeid te bevorderen, zoals reserveringen voor achtergestelde kasten in India. Toch blijven kaste-identiteit en interpersoonlijke relaties van belang voor sociale netwerken, politiek en mobiliteit, ook in stedelijke en diasporische contexten.

Onderzoek naar kaste-identiteit vindt plaats binnen sociologie en antropologie en onderzoekt hoe identiteit wordt gevormd, hoe mobilisatie verloopt en hoe kaste verweven is met religie, klasse en geografie. Kritieke perspectieven benadrukken dat kaste niet enkel een statisch label is en pleiten voor aandacht voor flexibiliteit en individuele variatie.