jaaropjaar

Jaaropjaar, meestal geschreven als jaar op jaar, is een statistische maatstaf die de verandering van een variabele meet ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Het wordt veel gebruikt in economische, financiële en bedrijfsstatistieken om trends te evalueren zonder de invloed van seizoenspatronen die in korte perioden kunnen spelen.

Berekening en voorbeeld: de jaar-op-jaar-waarde wordt berekend door het verschil tussen de huidige periode en dezelfde periode vorig jaar te delen door de waarde van vorig jaar en dit te vermenigvuldigen met 100 procent. Bijvoorbeeld, als de kwartaalomzet in Q2 dit jaar 110 miljoen euro is en in Q2 vorig jaar 100 miljoen euro, is de jaar-op-jaargroei 10%.

Toepassingsgebieden: jaar op jaar wordt gebruikt bij macro-economische indicatoren (zoals bbp, inflatie en werkgelegenheid), bedrijfsrapportages (omzet, winst, winstmarges) en financiële analyse door beleggers. Het helpt bij het beoordelen van structurele trends en het vergelijken van prestaties over tijd.

Voordelen en beperkingen: jaar-op-jaar vergelijkt dezelfde periode en kan seizoenseffecten verminderen, maar kan nog steeds beïnvloed worden door kalendereffecten (bijv. schrikkeljaren) of eenmalige gebeurtenissen in het basjaar. Het kan ook oneven wichten opleveren bij grote schommelingen of veranderingen in definities en methoden.

Relaties met andere maatstaven: jaar op jaar is gerelateerd aan maand- of kwartaal-jaar-op-jaar en verschilt van kwartaal-op- kwartaalgroei of jaarlijkse geaggregeerde indexen. Het is vaak een van meerdere instrumenten in tijdreeksenanalyse.