hoekschaal

Een hoekschaal is een graduatie op een meetinstrument die bedoeld is om hoeken af te lezen. De schaal kan arc- of lineair zijn en is meestal verdeeld in graden, met verdere onderverdeling in minuten en seconden. Voor nauwkeurige metingen kan een hoekschaal ook een aanvullende vernierschaal of een tweede, fijnere schaal bevatten.

Doorgaans wordt een hoekschaal gebruikt om de hoek tussen twee lijnen, objecten of zichtlijnen te bepalen. De schaal is vaak onderdeel van instrumenten zoals sextanten, theodolieten en transitapparatuur, maar ook op eenvoudige protractors en andere optische meetinstrumenten te vinden. De aflezing gebeurt door middel van alignering van markeringen met een kruis- of nulpunt op het instrument.

Eigenschappen van hoekschalen variëren per instrument, maar ze delen meestal een ronde of lineaire indeling met duidelijke graduaties. De precisie kan stijgen door vernier- of dubbele schalen en door opticsellering van het afleespunt. Het ontwerp is bedoeld om snel en betrouwbaar hoeken te meeten in velden zoals navigatie, landmeting, astronomie en tekenwerk.

Zie ook: hoekenmaat, hoekmeter, theodoliet, sextant en protractor. Een hoekschaal vormt een fundamenteel onderdeel van meetinstrumenten en heeft een lange geschiedenis in de ontwikkeling van meetkunde en navigatie.

---