handelspreferenties

Handelspreferenties zijn beleidsinstrumenten waarmee een land gunstigere toegang tot zijn markt verleent aan handelspartners, meestal ontwikkelingslanden of minst ontwikkelde landen. Dit gebeurt door invoertarieven te verlagen of door vrijstelling van douanerechten. Doel is exportgroei en armoedebestrijding door betere markttoegang.

In de praktijk worden handelspreferenties geregeld via preferentiële tariefregelingen, zoals het Generalized System of Preferences (GSP) van welvarende landen. Voorbeelden zijn de Europese Unie, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Vaak gaat het om verlaagde tarieven of tariefquota voor een breed pakket producten, met regels van oorsprong en soms extra eisen op het gebied van milieu, arbeidsrechten en ratificatie van verdragen. De EU onderscheidt GSP, GSP+ en Everything But Arms (EBA) voor LDC's.

Impact is gemengd: op korte termijn kunnen preferenties export en inkomens zeker verhogen, maar het effect varieert per sector en land. Beperkingen zijn complexe regels van oorsprong, beperkte dekking en administratieve lasten; bovendien sluiten sommige handelspartners zelf vrijhandelsakkoorden af met andere landen.

Discussies richten zich op effectiviteit en hervormingen: vereenvoudiging, automatische toekenning en betere evaluatie kunnen de werking verbeteren, terwijl kritiek vaak wijst op beperkte impact en risico op afhankelijkheid of verstoring van niet-gepreference handel.