genreschilderkunst

Genreschilderkunst, ook wel genre schilderkunst genoemd, verwijst naar schilderijen die alledaagse taferelen uit het dagelijkse leven weergeven. In tegenstelling tot religieuze of historische onderwerpen legt dit genre de nadruk op mensen, handelingen en sociale interacties in herkenbare settings zoals huishoudens, interieurs, tavernes en markten. Het gaat vaak om gezinsleven, arbeid, vrijetijd en bijeenkomsten, en benadrukt subjectieve sfeer, gedrag en omgangsvormen.

Historisch gezien kwam de genreschilderkunst in de Nederlandse Republiek in de 17e eeuw tot bloei, vooral tijdens de Gouden Eeuw. Kunstenaars experimenteerden met realistische voorstelling, lichtval en ruimtelijke perspectieven, en brachten dagelijkse taferelen met aandacht voor detail en particulier tellen van tijd en houding. Doorgaans had het werk een maatschappelijke boodschap of moraal, variërend van humoristisch tot sententieus, en werd het vaak gekocht door een welvarend stedelijk publiek.

Belangrijke vertegenwoordigers zijn onder meer Jan Steen (moraliserende humor en familiale scènes), Pieter de Hooch en Gerard ter Borch (subtiele interieurgeschilderijen), Johannes Vermeer (intieme, zorgvuldig belichte taferelen) en Gabriel Metsu (levendige scènes met sociale interactie). Adriaen van Ostade droeg eveneens bij met schilderijen van straat- en boerenleven. In de 18e eeuw nam de populariteit in veel delen van Europa af, maar het genre beïnvloedde latere realistische en figuurenschilderkunst en blijft een belangrijk venster op het dagelijkse leven en de sociale verhoudingen in de vroegmoderne tijd.