eerstelijn

Eerstelijn is de term voor de eerste lijn van zorg in het gezondheidszorgsysteem. Het verwijst naar de zorg die patiënten meestal als eerste bereiken bij gezondheidsproblemen en die gericht is op toegankelijkheid, continuïteit en alomvattende aanpak. In Nederland bestaat de eerstelijn voor een groot deel uit huisartsen en hun teams, waaronder praktijkondersteuners, verloskundigen, wijkverpleegkundigen, apothekers en andere professionals die in de eerste lijn werken.

De taken van de eerstelijn omvatten preventie en gezondheidsbevordering, vaccinaties en screenings, diagnosticering en behandeling van veelvoorkomende aandoeningen, en het beheer van chronische ziekten zoals diabetes en hoge bloeddruk. Daarnaast spelen mentale gezondheidszorg, maternale en jeugdgezondheidszorg, palliatieve zorg en de coördinatie van zorg een cruciale rol. Een kernprincipe is de patiënt centraal stellen en zorg en verwijzingen zo nodig afstemmen op andere aanbieders.

Organisatie en financiering vinden vaak plaats via het zorgstelsel waarin de huisarts fungeert als poortwachter naar de tweede lijn. Veel specialistische en ziekenhuiszorg vereist een verwijzing vanuit de huisarts, wat gericht is op doelmatig gebruik van zorg en continuïteit van de zorg. Financieel worden huisartspraktijken meestal gefinancierd via contracten met zorgverzekeraars, met een combinatie van capitation en aanvullende vergoedingen voor bepaalde activiteiten.

Uitdagingen voor de eerstelijn zijn onder meer vergrijzing, toenemende chronische aandoeningen en de behoefte aan geïntegreerde zorg en digitale ondersteuning om professionals en verschillende zorginstellingen beter samen te laten werken.