depresja

Depresja to zaburzenie psychiczne charakteryzujące się długotrwałym obniżeniem nastroju i utratą zainteresowań, prowadzące do znacznego ograniczenia funkcjonowania w życiu codziennym. Najczęściej występuje jako epizod depresyjny; może współwystępować z innymi zaburzeniami, takimi jak zaburzenia lękowe czy choroba afektywna dwubiegunowa. Diagnoza opiera się na kryteriach zawartych w klasyfikacjach ICD-11 i DSM-5.

Objawy obejmują utrzymujący się co najmniej dwa tygodnie smutek lub utratę zainteresowań, oraz co najmniej pięć objawów z listy: obniżenie energii, zaburzenia snu (bezsenność lub nadmierna senność), zmiany apetytu, zaburzenia koncentracji, poczucie winy lub bezwartościowości, myśli o śmierci lub samookaleczenia. Objawy powodują cierpienie lub upośledzenie funkcjonowania.

Przyczyny depresji są wieloczynnikowe: genetyka i neurochemia, zaburzenia osi stresu, czynniki środowiskowe (stres, trauma), choroby somatyczne i nadużywanie substancji. Ryzyko wzrasta po wcześniejszych epizodach, przy przewlekłych chorobach, braku wsparcia społecznego.

Leczenie obejmuje psychoterapię (np. CBT, IPT) i leczenie farmakologiczne (np. SSRI, SNRI, inne antydepresanty). W cięższych przypadkach stosuje się terapię łączoną, innymi metodami może być fototerapia w depresji sezonowej, a w nagłych zagrożeniach hospitalizację. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie i kontynuacja leczenia, aby zminimalizować ryzyko nawrotów.

Rokowanie bywa różne; wielu pacjentów odnotowuje poprawę dzięki terapii, lecz depresja ma wysokie ryzyko nawrotów. Zapobieganie obejmuje wsparcie społeczne, leczenie chorób somatycznych oraz zdrowy styl życia.