delegaat

Een delegaat is een persoon die door een individu, groep of instelling is gemachtigd om namens hen op te treden of bepaalde taken uit te voeren. Een delegaat kan deelnemen aan vergaderingen, onderhandelingen of andere processen en is soms bevoegd om beslissingen te nemen binnen vooraf vastgestelde grenzen.

Etymologie en betekenis. Het woord komt uit het Latijnse delegatus, „uitgezonden”, en is via het Frans verder in het Nederlands terechtgekomen. In het dagelijks taalgebruik vormt het samenhang met de begrippen delegatie en mandaat: een delegaat is de persoon, de delegatie verwijst naar het geheel van personen of het mandaat dat aan hen is toegewezen.

Toepassingsgebieden. Delegaten komen voor in politiek, bestuur, zakenleven en internationaal overleg. Ze kunnen worden aangesteld om te onderhandelen, te vertegenwoordigen op conferenties of te stemmen namens een partij, organisatie of staat. De mate van zelfstandigheid van een delegaat hangt af van het gegeven mandaat: sommige delegaten hebben slechts advies- of besluitvormingsbevoegdheid binnen duidelijke grenzen, anderen kunnen zelfstandig bindende beslissingen nemen.

Religie en geschiedenis. In religieuze en historische contexten werd de term ook gebruikt voor gezagsdragers die namens een hogere autoriteit optreden, zoals bisschoppen of papen die namens de paus of een kerkelijke instantie handelen. In sommige tradities wordt de term nog steeds in vergelijkbare zin gebruikt, naast verwante termen als legaat of apostolisch gezant.

Verschil met verwante termen. Delegaat verwijst naar de persoon die gemachtigd is, terwijl delegatie het geheel van vertegenwoordigers of het proces van toewijzing van bevoegdheden aanduidt. Mandaat verwijst naar de formele bevoegdheid die aan de delegaat is verleend. In modern taalgebruik wordt delegaat minder frequent gebruikt dan vertegenwoordiger, maar blijft het begrip bestaan in formele en historische context.