coreferentie

Coreferentie, ook wel co-referentie genoemd, is in de taalkunde de relatie tussen twee of meer uitdrukkingen die naar hetzelfde entiteit verwijzen binnen een tekst of gesprek. Een bekend voorbeeld is een voornaamwoord dat verwijst naar eerder genoemd begrip: "Jan liep naar de winkel. Hij kocht een appel." Hier verwijst "hij" naar "Jan". Coreferentie kan binnen één zin voorkomen of over meerdere zinnen.

Uitdrukkingen die aan coreferentie kunnen deelnemen variëren van persoonlijke voornaamwoorden (hij, zij) en proper-namen tot determiners en demonstrativa zoals "die" of "dit". In talen met pro-drop (null pronouns) kunnen ook uitdrukkingen ontbreken maar impliciet verwijzen naar eerder genoemde entiteiten. De kern is dat beide uitdrukkingen naar exact dezelfde entiteit verwijzen.

In de taalverwerking is coreferentie-resolutie een belangrijke taak: algoritmen proberen alle uitdrukkingen in een tekst zo te koppelen dat ze naar dezelfde entiteit verwijzen. Dit ondersteunt informatie-extractie, vraag-antwoord-systemen en samenvatting. Methoden variëren van regels tot statistische en neurale modellen, vaak met gebruik van context, syntaxis en wereldkennis.

Uitdagingen omvatten ambiguïteit: welk antecedent past bij een pronomen, langeafstandsverwijzingen en ellipsen; en variaties tussen talen in markering en gebruik. Coreferentie blijft een essentieel onderdeel om een tekst coherent te begrijpen.