contextontwerp

Contextontwerp, of contextual design, is een user-centered ontwerpbenadering die zich richt op het begrijpen van de taken, doelen en contexten waarin gebruikers een product of systeem gebruiken. Het doel is een oplossing die naadloos aansluit op de werkpraktijk en de workflow van gebruikers, in plaats van te sturen op oppervlakkige eisen. De methode benadrukt diepgaande observatie en betrokkenheid bij de dagelijkse werkzaamheden van gebruikers om heldere ontwerpcriteria af te leiden.

Oorsprong en kernprincipes: Contextontwerp is voortgekomen uit Contextual Design, ontwikkeld door Hugh Beyer en Karen Holtzblatt in de jaren negentig. Het combineert contextueel onderzoek (contextual inquiry) met interpretatiesessies waarin teamleden bevindingen samen interpreteren en vertalen naar concrete ontwerpdefinities. Belangrijke deliverables zijn werkmodellen die het werk in kaart brengen en dienen als brug tussen gebruikerspraat en systeemspecificaties.

Proces en deliverables: De kernactiviteiten omvatten contextueel onderzoek in de gebruikeromgeving, gevolgd door interpretatiesessies en groepssynthese. Typische werkmodellen zijn onder meer het flow model (takenstroom en beslissingspunten), het sequence model (volgorde van taken), het artifact model (artefacten en hun gebruik) en het cultural model (organisatie en cultuur). Daarnaast worden scenario’s en prototypen gebruikt om richting te geven aan het ontwerp.

Toepassingsgebied en beoordeling: Contextontwerp wordt vooral toegepast in complexe informatiesystemen en bedrijfsprocessen waar menselijke handelen centraal staat. Voordelen zijn een diep begrip van gebruikerswerk en betere afstemming van systemen op dagelijkse routines; nadelen zijn de benodigde tijd, financiële investering en ervaren facilitators voor de onderzoek- en synthesefasen.