chylomikronów

Chylomikrony to największe lipoproteiny krwi, powstające w enterocytach jelita cienkiego z tłuszczów pokarmowych. Ich podstawową rolą jest transport dietetycznych triacylogliceroli, cholesterolu i fosfolipidów z jelita do tkanek organizmu.

Sklad chylomikronów obejmuje przede wszystkim triacyloglicerole, z mniejszym udziałem cholesterolu i fosfolipidów. Na powierzchni występuje apolipoproteina B-48 (apoB-48) jako białko strukturalne. Podczas dojrzewania nastepuje nabycie apolipoprotein C-II i E od lipoprotein HDL, co umożliwia interakcję z lipazą lipoproteinową i receptorami wątrobowymi.

Powstawanie i transport: chylomikrony powstają w enterocytach po wchłonięciu tłuszczów z diety. Syntetyzowane są z apoB-48 w retikulum endoplazmatycznym enterocytów, a następnie uwalniane do układu limfatycznego przez lacteals, skąd trafiają do krwi (z pominięciem portalu wrotnego).

Metabolizm w krążeniu: w naczyniach włosowatych lipaza lipoproteinowa rozkłada triacyloglicerole chylomikronów na wolne kwasy tłuszczowe, które trafiają do tkanki tłuszczowej i mięśniowej. Powstają chylomikronowe reszty, bogate w cholesterol estrowany, które są usuwane z krążenia przez wątrobę za pośrednictwem receptorów apoE.

Znaczenie kliniczne: po posiłku stężenie chylomikronów wzrasta, a na czczo zwykle nie występują w zdrowym krążeniu. Nadmierne lub utrudnione usuwanie chylomikronów może prowadzić do hiperlipoproteinemii typu I (chylomikronemii), spowodowanej wadami LPL lub apoC-II.