centralisatiebias

Centralisatiebias is een besluitvormingsbias waarbij de neiging bestaat om besluitvorming, controle en middelen centraal te houden of te concentreren, vaak met een voorkeur voor centralisatie boven decentralisatie. Het gaat niet om een formele statistische fout, maar om een cognitieve houding die het belang van een krachtige, centrale autoriteit over de periferie kan laten prevaleren.

De bias kan zich op verschillende terreinen voordoen, zoals in organisaties, overheden en onderzoeksomgevingen. In bedrijven leidt centralisatiebias bijvoorbeeld tot meer macht bij het hoofdkwartier en minder autonomie voor regionale of lokale eenheden. In overheden kan het resulteren in beleids- of budgettaire keuzes die sterk gecentraliseerd zijn, zelfs als regionale noden verschillen. In onderzoeksdiscours kan het leiden tot de verankering van normen en procedures dieCentralisatie bevorderen, terwijl flexibiliteit en snelle aanpassing in de praktijk beperkt blijven.

Oorzaken van centralisatiebias zijn onder meer risico-aversie, de behoefte aan consistentie en controle, een cultuur van hiërarchie en informatieasymmetrie. Ook het bestaan van gevestigde routines en succeservaringen met centralisatie kunnen de houding versterken.

De gevolgen zijn onder meer langere besluitvormingstijden, bottlenecks, minder responsiviteit op lokale omstandigheden en minder betrokkenheid van operationele teams. Positieve kanten kunnen bestaan uit consistentie, schaalvoordelen en duidelijke verantwoordelijkheden, maar deze moeten afwegen tegen de nadelen van gebrek aan wendbaarheid.

Mitigatie omvat het expliciet toewijzen van besluitrechten aan de juiste niveaus, het implementeren van pilots en evaluatie op basis van duidelijk meetbare criteria, en het stimuleren van transparante communicatie en feedback tussen centrale en decentrale eenheden.