antybiotykowe

Antybiotyki, antybiotykowe substancje stosowane w leczeniu zakażeń bakteryjnych, to leki, które hamują wzrost bakterii lub je zabijają. Działają one w różny sposób i nie leczą infekcji wirusowych, dlatego decyzja o ich zastosowaniu opiera się na rozpoznaniu czynnika wywołującego chorobę.

Mechanizmy działania antybiotyków są zróżnicowane. Mogą hamować syntezę ściany komórkowej (np. penicyliny), wpływać na syntezę białek (makrolidy, tetracykliny), zakłócać replikację DNA (fluorochinolony) lub blokować szlaki metaboliczne mikroorganizmów (sulfonamidy). W praktyce stosuje się leki o wąskim spektrum działania, które atakują określoną grupę bakterii, oraz leki o szerokim spektrum, które obejmują wiele gatunków.

Niewłaściwe użycie antybiotyków sprzyja powstawaniu oporności bakterii. Oporność rozwija się poprzez mutacje i nabywanie genów odpornych, co ogranicza skuteczność leczenia. Wyzwanie stanowią także infekcje szpitalne i drobnoustroje oporne na wiele klas leków. Aby ograniczyć ryzyko, stosuje się wytyczne i programy racjonalnego stosowania antybiotyków, a także właściwe dobieranie leku, dawki i czasu terapii.

Bezpieczeństwo stosowania antybiotyków wymaga ostrożności. Mogą wywoływać działania niepożądane, alergie i zaburzenia flory jelitowej, w tym ryzyko rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego. Dawkowanie i czas terapii określa lekarz; samodzielne stosowanie często jest niebezpieczne i w wielu krajach wymaga recepty. W skali populacyjnej ich racjonalne użycie poprawia skuteczność leczenia i ogranicza oporność.