antiXaactiviteit

Anti-Xa activiteit, of anti-factor Xa activiteit, is een laboratoriumwaarde die de mate meet waarin factor Xa in het bloed wordt geïnhibaard door anticoagulantia. Het begrip is vooral relevant voor geneesmiddelen die via Xa-remming werken, zoals unfractionated heparin (UFH) en laagmoleculair gewicht heparine (LMWH), maar ook bij directe Xa-remmers. De waarde helpt om de intensiteit van de anticoagulatie te beoordelen en doseringen aan te passen in specifieke klinische situaties.

Meting: de test is meestal een chromogene assay. Uit het plasma wordt Xa-chip gemengd met een chromogeen substraat; hoe geringer Xa-activiteit hoe minder kleurontwikkeling. Calibrators en controles die specifieke anticoagulantia bevatten, worden gebruikt. Resultaten worden weergegeven als internationale eenheden per milliliter (IU/mL) of als µg/mL, afhankelijk van de gebruikte methode en de laboratoriumreferentie.

Toepassing en beperkingen: bij UFH en LMWH kan anti-Xa monitoring helpen bij doseringsaanpassingen, vooral in populaties zoals pediatrie, zwangerschap, obesitas en renaal falen. Voor DOACs zoals rivaroxaban, apixaban en edoxaban is routine monitoring met anti-Xa niet standaard; in specifieke gevallen kan een drug-specifieke anti-Xa assay worden gebruikt, mits calibrators beschikbaar zijn. Uitslagen variëren tussen laboratoria door verschillen in calibrators, methoden en pre-analytische factoren; klinische interpretatie vereist laboratoriumspecifieke referentiewaarden.

Zie ook: Factor Xa, Heparine, LMWH, DOAC, Anticoagulantia.