Voorvoeging

Een voorvoeging is een gebonden morfeem dat aan het begin van een woord wordt geplaatst om een nieuw woord te vormen of de betekenis van het woord te wijzigen. In het Nederlands behoort een voorvoeging tot de derivatieve affixen: hij verandert vaak de betekenis en kan soms ook de woordklasse van de stam beïnvloeden. Veelvoorkomende voorvoegingen zijn ont-, on-, ver-, her-, mis- en be-. Voorbeelden: ontwaken (ont- + wakker), onveilig (on- + veilig), verplaatsen (ver- + plaatsen), herhalen (her- + halen), misbruik (mis- + gebruik), beantwoorden (be- + antwoorden). Voorvoegingen zijn meestal gebonden en kunnen niet zelfstandig bestaan.

Plaatsing en spelling: voorvoegingen staan doorgaans aan de linkerkant van de stam en vormen samen met de stam één woord. In de meeste gevallen blijft de combinatie één woord (ontwaken, onveilig, verplaatsen, herhalen, misbruik, beantwoorden). Bij leenwoorden of voor extra duidelijkheid kan soms een koppelteken voorkomen, maar dit is eerder uitzondering in het hedendaagse Nederlands.

Functie en variatie: voorvoegingen kunnen negatie uitdrukken, richting of aspect aangeven, of een woordfamilie uitbreiden. Veel voorvoegingen zijn productief en worden ook bij nieuwe woorden toegepast.

Verklaring en etymologie: het woord voorvoeging komt van voor- en voeging, wat verwijst naar het eraan toevoegen aan het begin van een woord en stamt uit het Oudnederlands en oudere Germaanse talen. Voorvoegingen vormen samen met achtervoegsels en samenstellingen een kernonderdeel van de Nederlandse woordvorming.