Uitrekenen

Uitrekenen is een Nederlands werkwoord dat betekent berekenen of het resultaat bepalen van een numeriek probleem door rekentechnieken of logisch redeneren. In het dagelijks taalgebruik wordt het gebruikt voor zowel eenvoudige berekeningen als voor ingewikkelder probleemoplossing. De term benadrukt vaak het proces om tot een definitief antwoord te komen door middel van rekenen en systematisch inzicht.

Grammaticaal gezien is uitrekenen een separabel werkwoord. In de tegenwoordige tijd zeg je bijvoorbeeld: ik reken het uit, jij rekent het uit, wij rekenen het uit; bij samengestelde tijden staat het prefix uit vaak dicht bij het werkwoord, bijvoorbeeld: ik heb het uitgerekend. Het voltooid deelwoord is uitgerekend.

Toepassingen van uitrekenen komen voor in wiskunde, natuurwetenschappen en alledaagse situaties. Het verwijst naar het berekenen van een numeriek resultaat, zoals het uitrekenen van de som, de totale kosten of de afstand. Bij probleemoplossing kan het zowel eenvoudige wiskundige bewerkingen als een stapsgewijze aanpak omvatten, zoals het uitrekenen van de oplossing van een vergelijking of het bepalen van een percentage. In onderwijscontext wordt uitrekenen vaak benadrukt als onderdeel van rekenen en wiskunde, met aandacht voor zowel snelheid als nauwkeurigheid.

Voorbeelden: "We moeten de totale prijs uitrekenen." "Kun je uitrekenen hoeveel tijd we nodig hebben?"