Twarzoczaszka

Twarzoczaszka, nazywana także viscerocranium, stanowi przednią część czaszki i tworzy kształt twarzy oraz ściany jam nosowych i ustnych. Składa się z 14 kości: po dwie kości szczękowe (maxillae), jarzmowe, nosowe, łzowe oraz małżowiny nosowe dolne; po jednej kości lemieszowej (vomer) oraz po jednej kości żuchwy (mandible).

Funkcje twarzoczaszki obejmują nadanie twarzy ostatecznego kształtu, wsparcie struktur oczodołów i błon nosa, a także utworzenie ścian jam nosowych i ustnych. W obrębie szczęk i żuchwy znajdują się miejsca zębowe (szczęki tworzą część łuków zębowych), a podniebienie twarde powstaje z kości podniebiennych, co oddziela jamę ustną od jamy nosowej. Czynnikiem funkcjonalnym jest również obecność zatok przynosowych związanych z kośćmi szczękowymi i innymi elementami twarzoczaszki.

Rozwój twarzoczaszki pochodzi głównie z mezodermy i komórek glejowych pochodzenia nerwowo-nabłonkowego (neural crest). Kostnienie zachodzi przede wszystkim w sposób intramembranous (kostnienie na kaluszu mezenchymalnym), z wyjątkiem pewnych części żuchwy, które mają skłonności do elementów endochondralnych w późniejszych etapach. Taka kombinacja wpływa na charakterystyczny wygląd i zróżnicowanie twarzy.

Znaczenie kliniczne twarzoczaszki obejmuje ochronę zmysłów i funkcji żucia oraz przykładanie do kontuzji narzędziowych. Złamania szczęk, kości jarzmowych, podniebienia lub kości nosowych mogą prowadzić do złożonych obrażeń twarzy i wymagają wieloszczelinowej oceny radiologicznej oraz leczenia chirurgicznego.