kostnienie

Kostnienie to proces tworzenia tkanki kostnej, zachodzący u kręgowców w kilku etapach życia: w rozwoju embrionalnym, w okresie wzrostu, a także w naprawie złamań i remodelowaniu kości. U człowieka wyróżnia się dwa zasadnicze modele kostnienia: bezpośrednie, czyli bez pośrednictwa chrząstki, oraz pośrednie, w którym kostnienie przebiega na podobieństwo modelu chrzęstnego.

Kostnienie bezpośrednie, często określane jako kostnienie błoniaste, polega na różnicowaniu mezenchymy w osteoblasty i formowaniu kości bez pośrednictwa chrząstki. Taki sposób kostnienia prowadzi do powstania głównie kości czaszki, części obojczyka oraz innych kości płaskich.

Kostnienie pośrednie rozpoczyna się od szkieletu chrzęstnego jako matrycy. Chondrocyty ulegają hipertrofii, naciek naczyń krwionośnych i komórek kostnych; osteoblasty wytwarzają kość wokół chrząstki. W centrach kostnienia pierwotnych powstaje kość w trzonach, a w centrach wtórnych w nasadach epifyz. Dzięki temu rośnie długość kości, a na końcu następuje zarośnięcie nasad.

Podczas życia kość podlega remodelowaniu i przebudowie; procesy osteoblastów i osteoklastów wyrównują masę kostną i kształt kości. Wzrost na długość kończy się po zakończeniu dojrzewania.

Regulacja kostnienia zależy od hormonów (somatotropina, hormony tarczycy, hormony płciowe), witaminy D oraz prawidłowego dostarczania wapnia i fosforanów. Czynniki mechaniczne, takie jak obciążenie kośćmi, również wpływają na tempo kostnienia i remodelowania.

Zakłócenia kostnienia prowadzą do chorób, m.in. krzywica i osteomalacja (niedostateczne zmineralowanie); ostenoogenesis imperfecta (nieprawidłowa kolagenowa sieć), osteopetrosis (nadmierna gęstość kości), a także zaburzenia rozwoju kości.