Statystyka

Statystyka to nauka zajmująca się gromadzeniem, przetwarzaniem, analizą i interpretacją danych. Jej celem jest opis zjawisk, identyfikacja zależności oraz sformułowanie uogólnień dotyczących populacji na podstawie ograniczonych obserwacji. Statystyka opiera się na rachunku prawdopodobieństwa i metodach matematycznych, a jej wyniki stanowią wsparcie dla decyzji w nauce, gospodarce i życiu publicznym.

Dzieli się na statystykę opisową (opis danych, miary centralne i rozproszenia, prezentacje graficzne) oraz wnioskowanie statystyczne (estymacja parametrów populacji, testowanie hipotez, wnioski o populacji na podstawie próby). Do podstawowych narzędzi należą miary takie jak średnia, mediana, moda, wariancja, odchylenie standardowe, a także rozkłady prawdopodobieństwa i estymacja przedziałowa.

W praktyce kluczowe pojęcia to populacja i próba, zmienna (ilościowa lub jakościowa) i jej zmienna losowa, rozkład prawdopodobieństwa oraz model statystyczny. Analizy obejmują statystyki opisowe, analizy trendów, korelacje, regresję oraz testy hipotez. Metody dzielą się na parametryczne i nieparametryczne, a także na podejścia klasyczne i bayesowskie.

Statystyka znajduje zastosowania w naukach przyrodniczych i społecznych, medycynie, ekonomii, polityce i biznesie. Dzięki niej można oceniać skuteczność leczenia, badać zależności między zjawiskami, prognozować popyt, optymalizować procesy, a także oceniać bezpieczeństwo decyzji. Jednocześnie należy uwzględniać ograniczenia danych, błąd pomiaru i możliwość błędnych wnioskowań.