obserwacji

Obserwacja (z łac. observatio) to celowe, systematyczne postrzeganie i rejestrowanie zjawisk, zdarzeń lub zachowań oraz ich kontekstu. Celem obserwacji jest uzyskanie wiarygodnych danych oraz lepsze zrozumienie obserwowanych procesów, często przy użyciu zarówno zmysłów, jak i narzędzi pomiarowych.

W naukach przyrodniczych obserwacja stanowi podstawę badań empirycznych; bywa połączona z dokumentacją czasową i próbami powtórzalności. W odróżnieniu od eksperymentu, obserwacja nie musi wprowadzać manipulacji warunkami, lecz może opierać się na naturalnym przebiegu zdarzeń.

W praktyce obserwacja odgrywa kluczową rolę w medycynie (monitorowanie stanu pacjenta), w psychologii i socjologii (obserwacja zachowań, techniki obserwacyjne, obserwacja uczestnicząca i nieuczestnicząca), a także w edukacji i naukach humanistycznych.

Metody obserwacyjne obejmują obserwację bezpośrednią i pośrednią, prowadzenie planów obserwacyjnych, notatek, checklist i rejestratorów. Wykorzystywane są także narzędzia technologiczne, takie jak kamery czy oprogramowanie do analizy danych.

Wyzwania obejmują możliwość subiektywności i wpływu obserwatora na to, co obserwuje. Etyka obserwacji kładzie nacisk na ochronę prywatności, uzyskiwanie zgód oraz odpowiednie anonimizowanie danych, zwłaszcza w badaniach z udziałem osób.