Sensibiliseren

Sensibiliseren is het proces waarbij iemands bewustzijn en gevoeligheid voor een bepaald onderwerp vergroot wordt, met als doel betrokkenheid en zorgvuldiger of beter geïnformeerd handelen te stimuleren. Het woord wordt veel gebruikt in het publieke domein, bijvoorbeeld in de gezondheidszorg, veiligheid, milieu, arbeidsomstandigheden en diversiteit en inclusie. Het kan gericht zijn op individuen, groepen, organisaties of hele gemeenschappen.

Etymologie en verwante termen: sensibiliseren komt van het Franse sensibiliser en is via het Engels sensibilize in het Nederlands terechtgekomen. De bijbehorende termen sensibilisatie (het proces of de toestand van gevoeligmaking) en sensibilisatiecampagne of sensibilisatieprogramma komen in het vakjargon veel voor.

Toepassingsgebieden en werkwijze: sensibiliseren gebeurt vaak door voorlichting, training, communicatiecampagnes, dialoog en participatie. Doelen variëren van het vergroten van kennis tot het veranderen van houdingen en beïnvloeden van gedrag. Het onderscheid met informeren ligt in de focus op emotionele, normatieve en gedragsmatige aspecten, niet alleen op feiten. Sensibilisatie maakt doorgaans deel uit van bredere initiatieven zoals preventie, veiligheid, of kwaliteitsverbetering.

Effecten en evaluatie: de effecten worden gemeten op veranderingen in kennis, attitude en gedrag, maar meetbare resultaten vragen om duidelijke doelstellingen en passende evaluatie-instrumenten. Belangrijke randvoorwaarden zijn betrokkenheid van de doelgroep, maatwerk, culturele sensitiviteit en tijdigheid van de interventie.