Renteafgeleide

Renteafgeleide is een financieel instrument waarvan de waarde afgeleid is van de ontwikkeling van rentetarieven en de rente‑curve. Het dient vooral om renterisico’s te beheersen of te speculeren op veranderingen in rentevoeten. Deze instrumenten worden veel gebruikt door financiële instellingen, bedrijven en pensioen- of verzekeringsfondsen.

Veelvoorkomende soorten renteafgeleiden zijn renteswaps (waarbij partijen een vaste rente ruilen tegen een variabele rente), forward rate agreements (FRA’s, contracten voor een vast rentepercentage op een toekomstige termijn), en rente futures. Daarnaast bestaan er opties op rente, zoals renteopties, caps, floors en collars, evenals meer complexe hybride producten en swapopties. De onderliggende grootheden zijn doorgaans kort- tot middellange termijn rentestanden en forward rates.

In de praktijk worden renteafgeleiden gebruikt om kasstroomacceptatie te stabiliseren, balansrisico’s te verminderen of te speculeren op de richting van rentewijzigingen. Ze worden OTC verhandeld, maar kunnen ook via beursgenoteerde of gecentraliseerd-geclearde markten verhandeld worden. In veel rechtsgebieden zijn tegenpartijrisico en clearance-regels relevant, met regelgeving zoals EMIR in de EU en vergelijkbare regels in andere jurisdicties.

Waardering van renteafgeleiden gebeurt op basis van de huidige rente- en yield-curve en de verwachte kasstromen over de looptijd van het instrument. Modellen voor evaluatie kunnen onder meer term structure modellen of marktconforme benaderingen gebruiken; bij opties op rente spelen factoren als volatiliteit en besluitvormingsregels een rol.

Risico’s bij renteafgeleiden omvatten tegenpartijrisico, marktrisico, liquiditeitsrisico en modelrisico. Effectieve risicobeheersing vereist vaak netting, marginialing en collateralization, naast passende governance en toezicht.