Penicyliny

Penicyliny to grupa antybiotyków beta-laktamowych wywierających wpływ na syntezę ściany komórkowej bakterii. Działają bakteriobójczo poprzez hamowanie enzymów PBPs (białek wiążących peptydoglikan), co osłabia i prowadzi do lizy komórki. Odkrycie penicyliny w 1928 roku przez Alexandra Fleminga zapoczątkowało nową erę leczenia zakażeń bakteryjnych; dalszy rozwój i masową produkcję zapewnili Chain i Florey.

Podział penicylin obejmuje naturalne penicyliny (penicylina G i V), penicyliny oporne na beta-laktamazy (oksacylina, kloksacyna), aminopenicyliny (amoksycylina, ampicylina) oraz penicyliny o rozszerzonym spektrum, często w połączeniu z inhibitorem beta-laktamaz (np. amoksycylina z klawulanianem). Zakres działania jest ograniczony głównie do bakterii Gram-dodatnich i niektórych Gram-ujemnych; skuteczność zależy od wrażliwości patogenów na daną grupę i obecności beta-laktamaz.

Wskazania obejmują wiele zakażeń wywołanych przez wrażliwe patogeny: infekcje dróg oddechowych, skóry i tkanek miękkich, zakażenia ucha i zatok, zapalenie płuc, kiłę, a także niektóre infekcje opon mózgowych przy odpowiednich patogenach. W praktyce decyzja terapeutyczna zależy od zakresu spektrum, wieku pacjenta, alergii oraz lokalnych wzorców oporności. W przypadku beta-laktamaz wytwarzanych przez patogeny stosuje się penicyliny z inhibitorami lub inne klasy leków.

Bezpieczeństwo i ograniczenia: najczęstszym działaniem niepożądanym jest reakcja alergiczna, od wysypki po anafilaksję; inne to nudności, biegunka. U pacjentów z alergią na penicyliny występuje ryzyko reakcji krzyżowej z niektórymi cefalosporynami. Oporność wynika z produkcji beta-laktamaz, modyfikacji PBPs i innych mechanizmów; w obliczu rosnącej oporności często stosuje się penicyliny z inhibitorami lub alternatywne antybiotyki.