Partijwisselingen

Partijwisselingen zijn veranderingen in de partijkeuze van een parlementariër of politieke actor, meestal tijdens een lopende zittingsperiode of tussen verkiezingen, waarbij iemand overstapt van de ene partij naar de andere. In het parlementaire jargon wordt soms onderscheid gemaakt tussen defections (defectie naar een andere partij) en floor crossing (verzet op de zittende zetel). Partijwisselingen kunnen de samenstelling van de meerderheid wijzigen en daarmee de beleidsrichting en stabiliteit van coalities beïnvloeden.

Oorzaken zijn divers: ideologische verschuivingen, onenigheden met partijleiders of beleid, portefeuilleverkaveling, persoonlijke ambities, partijstrijd of schandalen. Strategische overwegingen spelen een rol, zoals het behoud van zetels bij verkiezingen, of betere kansen op een ministerspost in een nieuw kabinet. Sociale en regionale factoren en disposities van kiezers kunnen eveneens meespelen.

Gevolgen: voor de achterliggende partijen kan een wissel de coalitie doen wankelen, de meerderheid verzwakken of juist herstellen. Voor de politicus zelf kan een partijwissel reputatieschade of juist hernieuwde kansen betekenen; in sommige systemen kan dit leiden tot door democratische regels bepaalde sancties of herverkiezingsplicht.

Regels verschillen per land. Sommige systemen staan partijwisselingen toe, maar kennen sancties zoals het verlies van zetels of doorverkiezingsverplichting, terwijl andere anti-defectie wetten kennen of juist minder toezicht bieden. De dynamiek van partijwisselingen draagt bij aan de volatiliteit en realignering van partijstelsels.