Ontwikkelingsperspectief

Ontwikkelingsperspectief is een term die in Nederland gebruikt wordt binnen jeugd- en zorgsectoren om het verwachte ontwikkelingspad van een kind of jongere te beschrijven. Het biedt een toekomstgericht beeld van mogelijkheden en knelpunten en vormt de basis voor besluitvorming over noodzakelijke ondersteuning en interventies. Het doel is om de ontwikkeling van het kind of de jongere zo gunstig mogelijk te beïnvloeden en optimale kansen op onderwijs, gezondheid, en maatschappelijke participatie te realiseren.

In de praktijk wordt het ontwikkelingsperspectief gebruikt door professionals uit jeugdzorg, onderwijs, gezondheidszorg en welzijn. Samen met het gezin en de jongere wordt gekeken naar welke factoren ontwikkeling stimuleren of belemmeren, zoals opvoedomgeving, gezondheid, schoolloopbaan, sociale relaties en veiligheid. Het perspectief dient als leidraad bij het opstellen van een ondersteunings- of zorgplan en bij het afwegen van verschillende opties, met aandacht voor de mogelijkheden op korte en lange termijn.

Belangrijke onderdelen zijn onder meer de kenmerken van de huidige situatie, de gewenste ontwikkeling, en concrete stappen die genomen moeten worden om die ontwikkeling te ondersteunen. Het perspectief is doorgaans subject- en contextafhankelijk en wordt periodiek herzien op basis van voortgang en veranderende omstandigheden. Succesvolle toepassing vereist samenwerking met het kind of de jongere en ouders/ verzorgers, respect voor de stem van het kind en voldoende aandacht voor privacy en betrokkenheid.

Kritiek en risico’s betreffen onder meer stigmatisering, forceren van labels en de noodzaak van een eerlijke, participatieve aanpak die rekening houdt met cultuur en diversiteit. Het ontwikkelingsperspectief is bedoeld als hulpmiddel, niet als uitgemaakte diagnose.