Onafhankelijk

Onafhankelijk is een bijvoeglijk naamwoord dat aangeeft dat iemand of iets niet afhankelijk is van anderen en daardoor vrij kan handelen of beslissen. Het woord bestaat uit het voorvoegsel on- (ontkenning) en afhankelijk, wat ‘onderworpen aan’ betekent. De verwante zelfstandige vorm is onafhankelijkheid.

In de politiek verwijst onafhankelijkheid naar soevereiniteit en autonomie van een staat of regio, bijvoorbeeld bij de oprichting van een zelfstandig land of tijdens het afbreken van een overheersende macht. Onafhankelijkheid kan tijdelijk of langdurig zijn en wordt vaak vastgelegd in verdragen, verklaringen of grondwetten. In de geschiedenis spelen onafhankelijkheidsbewegingen een belangrijke rol, zoals bij de dekolonisatie en de vorming van nieuwe staten.

Economisch en maatschappelijk gebruik van de term richt zich op autonomie in financiën en besluitvorming. Financiële onafhankelijkheid duidt op zelfvoorziening en het ontbreken van overmatige afhankelijkheid van anderen voor inkomen of middelen. In organisaties is onafhankelijkheid een eis voor objectieve besluitvorming, bijvoorbeeld bij onafhankelijke toezichthouders of onderzoeksinstituten. In de media verwijst onafhankelijkheid naar vrijheid van politieke of commerciële beïnvloeding en naar onpartijdige verslaggeving.

Synoniemen en verwante termen zijn zelfstandig, autonoom en onafhankelijkheid. De term wordt in het Engels vaak vertaald als independent of autonomous, afhankelijk van de context. Onafhankelijkheid en onafhankelijk zijn brede concepten die in vele sectoren variëren van nationaal tot persoonlijk niveau.