Landerijen

Landerijen zijn grote landelijke eigendommen, vooral in de Nederlanden (Nederland en Vlaanderen), die bestaan uit een centraal hoofdgebouw en een omvattend domein van landbouwgrond, bossen, waterpartijen en vaak dorpen of boerderijen die tot het landgoed behoren. Ze functioneren als economische en sociale eenheden en waren in vele periodes van de geschiedenis verbonden aan de adel of aan welgestelde landbouwondernemers.

Historisch gezien stammen landerijen uit de middeleeuwen als leen- en hofsteden en groeiden ze uit tot uitgebreide land- en bosbouwbedrijven in latere eeuwen. Eigenaren lieten de landerijen op uitgebreide schaal exploiteren, huurden pacht en arbeid in en gebruikten de opbrengsten ter onderhoud van de woning en om prestige te tonen. Architectuur en landschap veranderden mee met stromingen zoals Barok, Classicisme en Romantiek; vele landhuizen kregen formele parken, lanen en waterpartijen. Het gebied werd vaak versterkt of omgeven door het omringende landgoed, en sommige landerijen hadden buitenplaatsen, zomerverblijven die nabijgelegen locaties bestuurden.

Tegenwoordig blijven veel landerijen bestaan als historisch erfgoed. Sommige zijn privébezit, anderen opengesteld voor het publiek en ingericht als musea, hotels, conferentiecentra of recreatieaccommodaties. Veel landgoederen zijn beschermd als rijks- of streekmonumenten en spelen een rol in landschapsonderhoud en landgoederenbeheer. De term landerijen wordt ook wel gebruikt als verzamelnaam voor landgoederen en buitenplaatsen, hoewel er regionale variatie bestaat in gebruik en betekenis.