Hexosesuiker

Hexosesuiker, in de biochemie meestal hexose genoemd, is een klasse monosachariden met zes koolstofatomen. De algemene formule is C6H12O6. Hexosen bestaan uit aldose-hexosen en ketohexosen, afhankelijk van of een aldehyde- of ketongroep aan het uiteinde van de koolstofketen ligt. In de natuur komen de meeste hexosen als D-enantiomeren voor, wat aangeeft dat ze specifieke stereochemie bezitten die in biologische systemen voorkomt.

Voorbeelden zijn glucose, galactose en mannose (aldohexosen) en fructose (ketohexose). In oplossing kunnen hexosen bestaan in lineaire en cyclische vormen. De cyclische vormen zijn vaak pyranose- (zesring) of furanose- (vijfring) structuren; de ringen kunnen alfa- of beta-anomeren hebben, waardoor mutarotatie tussen hen mogelijk is.

Biologisch dienen hexosen als belangrijke energiebronnen; glucose is de belangrijkste brandstof voor cellen en wordt gemetaboliseerd via glycolyse. In dieren kunnen hexosen worden opgeslagen als glycogeen; in planten als zetmeel na omzetting tot glucose-achtige eenheden. Ze komen ook voor als onderdeel van talrijke koolhydraatverbindingen.

Qua chemie zijn hexoses reducerende suikers. Aldohexosen hebben een reductoraldehydegroep, en ook sommige ketohexosen zoals fructose kunnen reducerend zijn onder bepaalde omstandigheden doordat ze kunnen tautomeriseren naar een aldehydevorm.

In voeding komen hexoses veel voor, bijvoorbeeld als glucose en fructose. De term invert sugar verwijst naar een suikeroplossing die bestaat uit glucose en fructose na hydrolyse van sucrose.