Exploitatielimieten

Exploitatielimieten zijn vooraf vastgestelde grenzen aan de mate van exploitatie van een hulpbron, infrastructuur of activiteit binnen een systeem. Ze dienen als instrument om economische activiteit te koppelen aan draagkracht, veiligheid en milieubescherming. Exploitatie kan kwantitatief worden begrensd, bijvoorbeeld een maximum jaarlijks debiet, vangst- of productievolume, of een maximum aantal transacties, en/of kwalitatief, zoals ruimtelijke of milieukwaliteitsnormen.

Door het stellen van exploitatielimieten ontstaat een kader voor monitoring en besluitvorming. Voorbeelden zijn de visserij, waar quotums bepalen hoeveel vis mag worden gevangen; bosbouw met jaarlijkse houtopbrengstlimieten; drinkwater- en grondwaterwinninglimieten; en energie- of infrastructuurbeheersing, zoals maximale pumping- of productievolumes. Ook in stedelijke planning of transport kunnen exploitatielimieten grenzen leggen aan capaciteit of benutting.

De vaststelling gebeurt doorgaans door overheid of regulatoren op basis van wet- en regelgeving, technische adviezen en wetenschappelijke beoordelingen. Metingen, rapportages en periodieke herziening ondersteunen naleving. Bij overschrijding kunnen sancties volgen, of limieten tijdelijk of permanent worden aangescherpt; bij onderbenutting kan herallocatie of beleidsaanpassing plaatsvinden. Het concept sluit aan bij milieubescherming, duurzame productie en risicomanagement en is verwant aan termen zoals maximale duurzame opbrengst, draagkracht en adaptief beheer. Zie ook duurzaam beheer en beleidskaders.