Dwarsverbanden

Dwarsverbanden is een term die in verschillende vakgebieden gebruikt wordt en verwijst naar verbindingen die elementen over een dwarsligger of as heen verbinden om stabiliteit en stijfheid te vergroten. In de techniek en de wetenschap wordt het vooral gebruikt om een systeem aan elkaar te koppelen zodat het beter bestand is tegen belastingen vanuit verschillende richtingen.

In de materialenkunde en polymeren verwijst dwarsverbanden naar kruisverbindingen tussen polymeerketens. Deze dwarsverbindingen vormen netwerken waartussen ketens aan meerdere plaatsen zijn gekoppeld, waardoor een 3D-structuur ontstaat. De verbindingen kunnen covalent zijn, ionisch of via fysieke interacties ontstaan. Materialen met veel dwarsverbanden zijn vaak beter bestand tegen vervorming en hebben een hogere modulus en thermische stabiliteit, maar minder oplosbaar vermogen. Dwarsverbanden ontstaan via chemische kruisverbindingen (bijvoorbeeld met behulp van geactiveerde aderen, zwavelverbindingen of peroxiden), straling (γ- of electronenbundel) of thermische behandeling. De mate van dwarsverbinding bepaalt mede de swelling in oplosmiddelen en de verschillende mechanische eigenschappen.

In de civiele techniek en bouwkunde verwijst dwarsverbanden naar diagonale of dwarsliggers in frames die zorgen voor stabiliteit tegen zijwaartse belastingen zoals wind of aardbevingen. Typische vormen zijn X-bracing, V-bracing en K-bracing. Bracing kan van staal of hout zijn en dient om buiging en verdraaiing van frames te beperken, belasting te verdelen en de totale stijfheid van de constructie te verhogen. Ontwerpkeuzes houden rekening met spanningsverdeling, buckling van diagonale elementen en onderhoudsbehoeften, zeker bij retrofittoepassingen.

Kortom, dwarsverbanden betekenen overal verbindingen die elementen kruisen of kruispunten vormen om de structurele integriteit te verbeteren.