Dedykacje

Dedykacje (liczba mnoga od dedykacja) to krótkie przesłanie, które autor umieszcza w dziele jako wyraz osobistego oddania, uznania lub inspiracji. Zwykle dedykacja jest skierowana do konkretnej osoby lub grupy – mogą to być bliscy, mentorzy, sponsorzy, instytucje, a czasem wybrani odbiorcy. Dedykacje bywają umieszczane na kartach tytułowych, na początku książek, tomów poezji, albumów muzycznych, programów teatralnych czy filmowych.

Formy i treść dedykacji są zróżnicowane. Najczęściej składają się z krótkiego stwierdzenia, kto jest adresatem i w kilku słowach uzasadnienia lub wyjaśnienia powodu powstania dzieła. Dedykacja odróżnia się od podziękowań, które są szerszym wyrazem wdzięczności dla osób i instytucji za wsparcie podczas tworzenia.

Historia dedykacji sięga dawnych rękopisów i manuskryptów; w tradycji europejskiej obecność dedykacji na stronach tytułowych utrzymuje się od wieków. W języku polskim praktyka ta jest częsta w literaturze pięknej, publicystyce i naukowych publikacjach, a także w materiałach muzycznych i kulturalnych.

Funkcje dedykacji bywają różne: mogą wyrażać uznanie, motywować autora, informować czytelników o bliskich związkach z twórcą lub źródłach inspiracji. Formalnie nie istnieje jedna obowiązująca forma; najważniejsza jest intencja wskazująca adresata. W praktyce dedykacje bywają inicjowane samodzielnie przez twórcę lub we współpracy z wydawcą.