Codificatie

Codificatie is het proces waarbij ideeën, regels of informatie worden omgezet in een formeel, systematisch geheel dat gemakkelijker te gebruiken, toe te passen en te bewaren is. Het doel is vaak duidelijkheid, uniformiteit en voorspelbaarheid.

In de rechtswetenschap verwijst codificatie naar het samenhangend ordenen en vastleggen van rechtsregels in codes, zoals wettelijke verzamelingen of burgerlijke wetboeken. Voorbeelden zijn de Napoleontische Code (Code civil) uit 1804 en het Duitse Bürgerliches Gesetzbuch (BGB) uit 1896. In die tradities beoogt codificatie rechtszekerheid en ontsluiting van het recht voor burgers en rechtspraktijk. In sommige staten ontwikkelt codificatie ook een geheel nieuw wetgevingssysteem, terwijl in andere contexten bestaande normen worden geherstructureerd zonder fundamentele verandering.

In de taalkunde en taalplanning verwijst codificatie naar het vastleggen en standaardiseren van taalnormen, zoals spelling, grammatica en woordenschat. Dit gebeurt vaak via officiële grammatica’s, woordenboeken en spellingregels. Het doel is consistent gebruik en duidelijke communicatie, maar kan ook leiden tot nivellering van regionale varianten.

In informatica en informatiekunde kan codificatie slaan op het toekennen van codes aan gegevens, classificatiesystemen en ontologieën, evenals op het coderen van informatie voor opslag en overdracht (bijvoorbeeld ASCII of UTF-8). Zo’n codificatie ondersteunt interoperabiliteit, zoekbaarheid en automatisering, maar vereist onderhoud en duidelijke interpretaties van de codes.

Kritiek op codificatie omvat mogelijke overregulering, centralisatie van macht en het wegvallen van minder formele of lokale praktijken. Desalniettemende blijft codificatie een fundamenteel middel voor structuur en toegankelijkheid in diverse domeinen. Zie ook: wetboek, code, orthografie, classificatiesysteem.