Bewustzijnsniveau

Bewustzijnsniveau verwijst naar de staat van alertheid en waarneming van een persoon. Het omvat twee hoofdcomponenten: arousal, de lichamelijke capaciteit om wakker te zijn, en bewustzijn, de subjectieve ervaring van de omgeving en van zichzelf. Arousal wordt gereguleerd door hersenstam en reticulaire formatie, terwijl bewustzijn afhankelijk is van uitgebreide netwerken in de cortex en hun verbindingen.

In de klinische praktijk wordt het bewustzijnsniveau vaak ingedeeld van volledig bewust en reagerend tot verminderd bewustzijn, met tussenliggende stadia zoals lethargie of somnolentie, stupor en coma. Deze continuüm is belangrijk bij het diagnosticeren van neurologische of metabole problemen en bij het bepalen van urgente zorg. Naast bewustzijn kan alertheid fluctueren door pijn, medicatie of ziekte.

Meetinstrumenten en beoordelingstechnieken worden gebruikt om het niveau te kwantificeren. De Glasgow Coma Scale (GCS) beoordeelt oogopening, verbaal antwoord en motorische respons. Een eenvoudige indeling zoals AVPU (Alert, responds to Voice, responds to Pain, Unresponsive) wordt vaak gebruikt in spoedeisende zorg. Verder kunnen elektro-encefalografie (EEG) en beeldvorming aanvullende informatie geven over hersenactiviteit en oorzaken.

Oorzaken van veranderingen in bewustzijn zijn divers: traumatisch hersenletsel, beroerte, intoxicaties (medicatie, alcohol, toxines), metabole stoornissen (hypoglykemie, lever- of nierfalen) en infecties. Het bewustzijnsniveau is een dynamische parameter die prognose en behandelbeslissingen beïnvloedt, bijvoorbeeld bij beademingsbeslissingen, anesthesie of revalidatie. In de zorgcontext speelt tijdige evaluatie en follow-up een cruciale rol.